Deniz Kuypers, De atlas van overal – Uitgeverij Atlas Contact
Deniz Kuypers (c) Bart Grietens
In zijn indrukwekkende roman De atlas van overal hoopt Deniz Kuypers zichzelf te leren kennen door zijn Turkse vader te doorgronden. Deze vader zit gedurende zijn hele jeugd in de hoek van de bank kwaad en onbenaderbaar te zijn. Niet alleen leert hij geen Nederlands, hij leert zijn kinderen ook geen Turks. Contact tussen Deniz – de naam van de hoofdpersoon is die van de auteur – en zijn vader is er daarom nauwelijks.
Amper volwassen vlucht Deniz naar San Francisco, waar hij, eenmaal zelf vader, wil voorkomen dat hij de familietraditie voortzet. Omdat hij niets weet over de geschiedenis van zijn vader, moet Kuypers de fictie inzetten om zijn vader te leren begrijpen. Razend knap schakelt hij zijn verbeelding in om de vele lege plekken in te vullen. Zo maakt hij het schrijfproces onderdeel van zijn roman, waarin hij voortdurend zijn metafictionele twijfels blootlegt. Voor de lezer is het een unieke ervaring om de roman gaandeweg te zien ontstaan, met als climax de onontkoombare confrontatie tussen vader en zoon als de schrijver besluit voor het eerst na zijn vlucht uit Nederland terug te keren naar het ouderlijk huis in Hengelo.
De atlas van overal mag dan een onvervalste Vatersuche zijn, het zijn de kleurrijke vrouwen in Deniz’ leven die de roman dragen. Daarnaast schetst Kuypers een weinig florissant beeld van hoe Nederland is omgesprongen met gastarbeiders en hoe hun ontworteling ook de volgende generatie heeft beïnvloed.
Dat alles is geschreven met bewonderenswaardige compassie en in een superieure stijl, hetgeen De atlas van overal tot een persoonlijke, gevoelige en onvergetelijke roman maakt.
Lees hier het juryrapport van de shortlist van de Libris Literatuur Prijs 2022
Luister hier naar de podcast van De atlas van overal.
Bekijk hier de 18 audiotrailers #DeZin. Deze trailers laten in 90 seconden horen wat een boek teweegbrengt en worden samen met lesmateriaal geplaatst op het kanaal van Beeld & Geluid op het platform LessonUp.
